Τα κάτω άκρα συμμετέχουν καθημερινά σχεδόν σε όλες τις δραστηριότητες, γεγονός που τα κάνει επιρρεπή σε τραυματισμούς και ενδέχεται να υποστούν κάποιο κάταγμα. Κάθε οστό των κάτω άκρων είναι σημαντικό για τη λειτουργία του σκελετού και με την αρμονική τους συνεργασία συμβάλλουν σημαντικά στην στήριξη του βάρους του σώματος και τη βάδιση.
Αποτελούν συχνές ορθοπαιδικές κακώσεις που επηρεάζουν σημαντικά την κινητικότητα και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η κατανόηση τους είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους και την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του κάτω άκρου.
Τι είναι τα κατάγματα των κάτω άκρων;
Τα κάτω άκρα αποτελούνται από το μηριαίο οστό, την κνήμη, την περόνη, την επιγονατίδα και τα οστά της ποδοκνημικής και του άκρου ποδός. Ειδικότερα, τα οστά της ποδοκνημικής και άκρου ποδός είναι 26 στον αριθμό, συμπεριλαμβανομένου του αστραγάλου, της πτέρνης, του ταρσού, των μεταταρσίων και των φαλαγγών του ποδός. Τα κάτω άκρα φέρουν το βάρος του σώματος και είναι απαραίτητη η καλή λειτουργικότητα τους, για την απρόσκοπτη βάδιση και γενικότερη υγεία. Έτσι τα κατάγματα των κάτω άκρων απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή και η αντιμετώπισή τους θα πρέπει να είναι άμεση και από έμπειρο Ορθοπαιδικό Χειρουργό.
Τύποι καταγμάτων των κάτω άκρων
Τα κατάγματα κάτω άκρων διακρίνονται στους παρακάτω τύπους:
Α) Ενδαρθρικά κατάγματα,
Β) Ανοικτά ή επιπλεγμένα κατάγματα,
Γ) Σπειροειδή,
Δ) Εγκάρσια (συνδέονται με χρήση αντιοστεοπορωτικής αγωγής )
Ε) Διπολικά κατάγματα
Στ) Εξαρθρήματα ή Κατάγματα εξαρθρήματα.
Ανάλογα με το οστό
- Κάταγμα ισχίου: Διατροχαντήριο, Υποτροχαντήριο, Υποκεφαλικό κάταγμα. Συνήθως προκαλείται από πτώσεις, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένα άτομα με οστεοπόρωση. Σε νεότερους ασθενείς, μπορεί να οφείλεται σε τραυματισμούς υψηλής ενέργειας, όπως τροχαία ατυχήματα. Επίσης, η μεγάλη ηλικία, η μειωμένη κινητικότητα και η χρήση ορισμένων φαρμάκων αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσης και κατάγματος
- Κάταγμα μηριαίου οστού: Προκύπτει από τροχαία ατυχήματα ή πτώσεις από ύψος. Σε ηλικιωμένους με οστεοπόρωση, μπορεί να συμβεί και μετά από χαμηλής ενέργειας τραυματισμούς.
- Κάταγμα του γόνατος: Ενδαρθρικά κατάγματα με εντόπιση στο κάτω άκρο του μηριαίου ή το άνω άκρο της κνήμης που σχεδόν πάντα απαιτούν χειρουργική θεραπεία.
- Κάταγμα επιγονατίδας: δεν αποτελεί ένα συχνό κάταγμα και συνήθως αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση. Προκαλείται από άμεση πλήξη του γόνατος ή από πτώση του ασθενούς πάνω σε αυτό.
- Κάταγμα κνήμης και περόνης: Η συμμετοχή σε αθλήματα, η ανεπαρκής προθέρμανση και η χρήση ακατάλληλου εξοπλισμού μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες πρόκλησης κατάγματος κνήμης και περόνης.
- Κάταγμα ποδοκνημικής (αστραγάλου): Προκαλείται από απότομες στροφικές κινήσεις της άρθρωσης, στραβοπατήματα ή πτώσεις. Επίσης, μπορεί να συμβεί κατά μετά από πτώση από μεγάλο ύψος.
- Κάταγμα πτέρνης και άκρου ποδός: Συνήθως είναι αποτέλεσμα πτώσης από ύψος ή άμεσης πλήξης του άκρου πόδα. Επίσης, μπορεί να προκληθεί από πτώση βαρέων αντικειμένων στο πόδι ή από μια απότομη στροφή του ποδιού.
Ποια είναι τα συμπτώματα που συνοδεύουν ένα κάταγμα κάτω άκρου;
Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το είδος και τη σοβαρότητα του κατάγματος. Όμως, σε γενικές γραμμές η συμπτωματολογία που συνοδεύει τα κατάγματα των κάτω άκρων είναι η κάτωθι:
- Έντονος πόνος στην περιοχή του κατάγματος που επιδεινώνεται με την κίνηση ή την πίεση.
- Οίδημα και εκδήλωση εκχυμώσεων γύρω από την τραυματισμένη περιοχή.
- Δυσκολία ή αδυναμία βάδισης.
- Αδυναμία στήριξης βάρους στο προσβεβλημένο άκρο.
- Παραμόρφωση του άκρου.
- Αίσθημα αστάθειας ή αδυναμίας στο τραυματισμένο άκρο.
Επιπλέον, μπορεί να παρατηρηθεί μειωμένο εύρος κίνησης και ευαισθησία κατά την ψηλάφηση της περιοχής. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ενδέχεται να παρουσιαστούν νευρολογικά συμπτώματα, όπως μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα, υποδεικνύοντας πιθανή νευρική βλάβη.
Συντηρητική αντιμετώπιση των καταγμάτων των κάτω άκρων
Η συντηρητική θεραπεία συχνά αποτελεί την πρώτη επιλογή σε πολλά κατάγματα, ιδιαίτερα όταν δεν απαιτείται χειρουργική παρέμβαση. Οι μέθοδοι συντηρητικής θεραπείας περιλαμβάνουν την ακινητοποίηση με χρήση νάρθηκα ή γύψου και λειτουργικούς κηδεμόνες.
Επιπλέον, χορηγούνται αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη για την ανακούφιση από τον πόνο και τη μείωση της φλεγμονής, αντιπηκτική αγωγή για πρόληψη θρομβώσεων, ενώ σε περιπτώσεις οστεοπόρωσης μπορεί να συνταγογραφηθούν φάρμακα που ενισχύουν την οστική πυκνότητα. Η αποφυγή φόρτισης του τραυματισμένου άκρου με τη χρήση βοηθημάτων βάδισης είναι ζωτικής σημασίας για την γρήγορη αποκατάσταση.
Η φυσιοθεραπεία βοηθά στην αποκατάσταση της κινητικότητας, της δύναμης και της ισορροπίας. Με ασκήσεις που είναι εξατομικευμένες και προσαρμοσμένες στις ανάγκες του ασθενούς, αποκαθίσταται η κινητικότητα του πάσχοντος άκρου.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Η ανάγκη για αποκατάσταση της κινητικότητας, της ανατομίας των αρθρώσεων και του άξονα φόρτισης, επιβάλλει συνήθως την χειρουργική θεραπεία τέτοιων καταγμάτων με χρήση εξειδικευμένων υλικών και τεχνικών οστεοσύνθεσης.
Η σωστή χειρουργική τεχνική και ο σεβασμός στις αρχές της σωστής οστεοσύνθεσης, προσφέρουν τα μέγιστα στους ασθενείς μας και τους επαναφέρουν γρήγορα σε πλήρη κινητικότητα. Αυτό μειώνει μυϊκές ατροφίες, θρομβώσεις και μετατραυματικές δυσκαμψίες. Ανάλογα με το σημείο και τον τύπο του κατάγματος υπάρχει συγκεκριμένο θεραπευτικό πλάνο, συμπεριλαμβανομένου και της αποθεραπείας του ασθενούς.
Σε περιπτώσεις ενδαρθρικών, επιλεγμένων, ή παρεκτοπισμένων καταγμάτων των κάτω άκρων, η χειρουργική επέμβαση καθίσταται απαραίτητη για την αποκατάσταση της ανατομικής ακεραιότητας και της λειτουργικότητας του άκρου.
Μία από τις κύριες μεθόδους είναι η ανοικτή ανάταξη και εσωτερική οστεοσύνθεση (ORIF) κατά την οποία τα οστικά θραύσματα ευθυγραμμίζονται και σταθεροποιούνται με τη χρήση μεταλλικών πλακών και κοχλιών. Αυτή η τεχνική επιτρέπει την ανατομική ανατάξη, με στόχο την άμεση κινητοποίηση και συμβάλλει στη μείωση της δυσκαμψίας και του πόνου.
Επιπλέον, η ενδομυελική ήλωση χρησιμοποιείται κυρίως για κατάγματα μακρών οστών, όπως το μηριαίο ή η κνήμη. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει εκτεταμένη βλάβη των μαλακών μορίων ή ανοικτά κατάγματα, η εξωτερική οστεοσύνθεση αποτελεί επιλογή, χρησιμοποιώντας εξωτερικά πλαίσια και βελόνες για τη σταθεροποίηση των οστικών θραυσμάτων.
Σε κάποιες περιπτώσεις σοβαρών καταγμάτων ισχίων είναι απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση της αρθροπλαστικής ισχίου. Η αρθροπλαστική ισχίου με την ελάχιστα επεμβατική μέθοδο AMIS (πρόσθια προσπέλαση) προσφέρει άμεση ανακούφιση από τον πόνο και ταχεία αποκατάσταση, καθώς πραγματοποιείται μέσω μικρής τομής χωρίς τραυματισμό των γύρω ιστών. Η ελάχιστη επεμβατικότητα της μεθόδου προσφέρει άμεση επάνοδο του ασθενούς στις καθημερινές δραστηριότητες χωρίς επιπλοκές.
Επικοινωνήστε με τον Χειρουργό Ορθοπαιδικό- Τραυματιολόγο Νικόλαο Κωνσταντίνου, εάν έχετε υποστεί κάταγμα κάτω άκρων. Ο ιατρός διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση καταγμάτων άνω και κάτω άκρων, τόσο συντηρητικά όσο και χειρουργικά. Ο ιατρός πάντα σχεδιάζει ένα εξατομικευμένο πλάνο και εφαρμόζει τις πιο σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας.
Ποια είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα ενός κατάγματος κάτω άκρου;
Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- έντονο πόνο στην περιοχή του τραυματισμού
- οίδημα και αιμάτωμα
- δυσκολία ή αδυναμία στήριξης βάρους
- διαταραχή του άξονα και της στροφής του άκρου
- παραμόρφωση του άκρου κ.ά.
Υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες για κατάγματα κάτω άκρων;
Ναι, όπως η οστεοπόρωση, η προχωρημένη ηλικία, η μειωμένη κινητικότητα, καθώς και τραυματισμοί από πτώση ή αθλήματα επαφής.
Πότε επιλέγεται η συντηρητική αντιμετώπιση για τα κατάγματα κάτω άκρων;
Η συντηρητική θεραπεία προτιμάται σε κατάγματα που είναι ρωγμώδη ή ελάχιστα παρεκτοπισμένα και έχουν καλή πρόγνωση για επούλωση χωρίς χειρουργική παρέμβαση.
Ποιες μέθοδοι περιλαμβάνονται στη συντηρητική θεραπεία;
Στη συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνονται:
- η ακινητοποίηση με γύψο ή νάρθηκα
- την χρήση λειτουργικού κηδεμόνα
- η αποφόρτιση του τραυματισμένου άκρου
- λήψη φαρμακευτικής αγωγής
- φυσικοθεραπεία
Ποιες είναι οι κύριες χειρουργικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση καταγμάτων κάτω άκρων;
Περιλαμβάνουν την ανοικτή ανάταξη και εσωτερική οστεοσύνθεση, την ενδομυελική ήλωση και την εξωτερική οστεοσύνθεση. Τα διατροχαντήρια-υπό τροχαντήρα κατάγματα ισχίου αντιμετωπίζονται συνήθως με ήλωση, ενώ τα υποκεφαλικά κατάγματα με την αρθροπλαστική ισχίου.